Sindroma e tunelit karpal definohet si neuropati kompresive simptomatike e nervit median si pasojë e komprimimit të tij ndërsa kalon në tunelin karpal në nivelin e artikulacionit radiokarpal të dorës. Eshtë neuropatia më e shpeshtë, përbën 90% të rasteve me neuropati kompresive.
Me okurencë në 3.8% të popullatës së përgjithshme, me incidencë 276:100000 raste në vit, është më e shpeshtë tek femrat se sa tek meshkujt, me prevalencë 9.2% tek femrat dhe 6% tek meshkujt, shpesh është bilaterale dhe grupmosha më e prekur është 40-60 vjec por ka pasur raste që është diagnostikuar edhe në pacientë 18-20 vjec.
KLINIKA
Klinikisht simptomatika kategorizohet në tre stade.
Stadi i parë pacienti mund të zgjohet nga gjumi si pasojë e nje sensacioni të bezdisshëm, diskomfort; dhimbje, mpirje, mizërim, ndjesinë e një dore të enjtur. Dhimbje të forta që vine nga artikulacioni radiokarpal, që përhapet në parakrah, krah dhe sup, ndjesinë e shpimit të gjilperës në gishta që njihet ndryshe edhe si brakialgjia parestetike nokturne.
Shoqërohet me kufizim, ulje apo humbje të ndjeshmërise në zonën e inervimit të nervit median; gishtit të madh, gishtit tregues, gishtit të mesit dhe gjysmës së gishtit të unazës. Pacientët vënë re se shkundja apo lëvizja e dorës do të qetësojë dhimbjen dhe se dora e tyre mund të ndjehet e fryre në mëngjes.
Stadi i dytë përfshin simptomat gjatë ditës. Këto mund të ndjehen veçanërisht kur pacienti kryen lëvizje të përsëritura të dorës ose nëse mban dorën në të njëjtin pozicion për një kohë të gjatë. Mund të vërehet ngathtësi ne përdorimin e dorës për të kapur objekte, duke rezultuar edhe në rënien e objekteve nga dora.
Stadi i tretë dhe i fundit ndodh kur është instaluar hipotrofia ose atrofia e eminencës, muskujve thenare dhe vështiresohet opozicioni i gishtit të madh. Kur arrihet kjo fazë, pacienti nuk paraqet më simptoma të sensibilitetit.
Mjaft faktorë lidhen me STK. Artriti inflamator, diabeti mellitus, shtatzania, hipotiroidizmi, fraktura Colles, akromegalia, amyloidosis, adipoziteti, miksedema, poliartriti kronik apo përdorimi i kortikosteroideve dhe estrogjeneve.
DIAGNOZA
Sindroma e tunelit karpal diagnostikohet duke kryer testet tradicionale të njohura si teste provokative. Testi i Phalen: vendosen kurrizi i duarve mbi njëri tjetrin, artikulacionet radiokarpale në 90° fleksion, parakrahët qëndrojnë horizontal. I kërkohet pacientit të mbajë pozicionin për një minutë.
Testi Phalen Revers: i njohur gjithashtu si testi i ektensionit ose si Testi i Ëormser. Pëllëmbët e duarve mbi njëra tjetrën, artikulacionet radiokarpale në ekstension 90° parakrahët horizontal. I kërkohet pacientit të mbajë pozicionin për dy minuta. Testi i shenjës se Tinel: ekzaminuesi godet ne formen e perkusionit gjate trajektit te nervit median ne nivelin e tunelit karpal. Testi i Durkan: ose testi i kompresionit karpal, ekzaminuesi komprimon me gishtin e tij te madh ne skajin proksimal te tunelit karpal.
Testi i ngritjes së duarve: i kërkohet pacientit që të ngrejë të dy duart lart dhe të mbajë pozicionin deri në dy minuta.
Testi i zhgutit: ose Testi i Gillet, kryhet duke përdorur zhgutin pneumatik që fryhet në mënyrë progresive deri në vlerat e presionit arterial. Për të gjitha testet e mësipërme, nëse shkaktohet parestezi në zonën e inervimit të nervit median brenda një minutë ose më pak, atëherë testi konsiderohet pozitiv për STK.
Dobësia apo atrofia thenare mund të testohet duke shikuar me vëmendje abductor pollicis brevis ku vihet re atrofizimi, humbja e masës muskulare normale të tij. I kërkohet pacientit të prekë gishtin e ekzaminuesit mbi pëllëmbën e tij. I kërkohet pacientit realizimi i opozicionit për të testuar m. opponens pollicis.
Testi i Ëeber: tëo point discrimination. Krahasohen duart me njëra tjetrën dhe zonat e inervimit të nervit median dhe atij ulnar me njeri tjetrin. > 6mm konsiderohet pozitiv. Eshte e rëndësishme të nënvizohet se ekzaminimi klinik fizik dhe testet provokative nuk kanë vlerë diagnostike.
Standarti i artë për diagnostikimin e STK janë studimet e përcueshmërisë së nervit dhe elektromiografia (EMG) si pasojë e sensitivitetit (56% – 85%) dhe specificitetit (>94%) të lartë që paraqesin.
Tomografia Aksiale e Kompjuterizuar (TAK) dhe ekzaminimi kovencional radiografik (RoX) kanë rol të limituar, mund të kenë vlerë në rastet me stenoze kockore, fraktura apo kalcifikime të indeve të buta. Nuk indikohen nese nuk ka histori traume apo kufizim të gamës së levizjeve.
Ultrasonografia si pasojë e përmirësimit të ndjeshëm të rezolucionit të pamjeve sonografike, mund të japë të dhëna të mira për nervat periferikë dhe fasciet, mund të identifikoje ndryshimet në retinakulumin flektor, vaskularizimin perineural dhe intraneural të nervit median në rastet me STK idiopatik.
Mund të identifikoje shkaqet e STK sekondar. Rezonanca magnetike (MRI) jep të dhëna shumë të detajuara të indeve të buta. Eshtë ekzaminim shumë i kushtueshem, zgjat kohën e trajtimit dhe jo gjithmonë i disponueshëm. Prandaj nuk këshillohet të kërkohet, vetëm në rastet kur pacienti është rezistent ndaj trajtimit dhe për arësye studimore.
MRI është e justifikuar në rrethana specifike si STK akut pas traumave, artrit, mungesë te provave të kompresionit nervor, recidive kirurgjikale, STK kronik, për vlerësimin e indeve fibroze rreth nervit median dhe anomali tjera të kanalit karpal.
TRAJTIMI
Sindroma e tunelit karpal trajtohet në varësi të simptomatikës. Mund të jetë jo kirurgjikal ose kirurgjikal. Trajtimet jo kirurgjikale janë të rekomanduara për pacientët me simptoma te lehta. Pacientëve me simptoma të moderuara në të rënda ju rekomandohet trajtimi kirurgjikal.
Trajtimi jo kirurgjikal i STK rekomandohet për pacientët me simptoma të lehta deri në të moderuara. Ekziston një shumëllojshmëri e trajtimeve jo kirurgjikale, imobilizimi me orteza të artikulacionit radiokarpal në pozicion neutral për 6 javë gjatë natës dhe steroidet janë përdorur më shpesh.
Injeksionet lokale steroide janë efektive në lehtësimin e simptomave të lidhura me STK për një kohë të shkurtër, kështu që ato konsiderohen si një trajtim efektiv afatshkurtër.
Një qasje tjetër ndaj trajtimit me steroide është edhe marrja e tyre nga goja. Marrja e prednisolonit oral është provuar efektiv për trajtim afatshkurtër të STK. Studimet kanë treguar se injeksionet lokalisht me procaine hydrochloride janë po aq efektive sa injeksionet me steroide në trajtimin afatshkurtër të STK.
Gjithashtu trajtimi me antiinflamatore josteroide nuk ka efekt. Ka studime që provojnë rolin e Naproxen në qetësimin e dhimbjes në termat afatshkurtër të trajtimit të STK. Patchet me lidokaine kanë reduktuar ndjeshëm dhimbjen e pacientëve dy javët e para te trajtimit duke u konsideruar një trajtim i mirë në termat afatshkurtër.
Agopuntura është një tjetër qasje trajtimi, studimet kanë treguar ulje të rëndësishme të dhimbjeve pas këtij trajtimi dhe është treguar të jetë po aq efektive sa përdorimi i imobilizimit me ortezë gjatë natës për 6 javë. Terapia me ultratinguj është treguar se jep përmirësime tek këta paciente në termat afatshkurtër të trajtimit.
Trajtimi kirurgjikal Sindroma e tunelit karpal; trajtimi kirurgjikal konsiston në incizimin e ligamentit karpi transvers dhe uljen e presionit mbi nervin median duke zgjeruar hapësirën e kanalit karpal. Kirurgjia është rekomanduar për pacientët me STK të moderuar në të rëndë. Ka dy metoda, ajo e kirurgjise së hapur dhe clirimi endoskopik.
Clirimi i hapur standart i tunelit karpal konsiston ne incizion longitudinal në bazën e dorës, incizim i subkutis, fascies palmare superficiale dhe muskulit palmaris brevis. Teknika mini-open konsiston në një incizion 1.5-3 cm, në anën radiale longitudinale të gishtit të unazës, shoqëruar edhe me epineurotomy si procedurë ekstra.
Clirimi endoskopik është një teknikë tjetër e re që përdoret për lirimin e tunelit karpal me anë të endoskopit. Eshtë teknikë më e mirë operatore pasi rikuperimi dhe shërimi është më i shpejte, pacienti kthehet më shpejt në pune por ka risk të shtuar për dëmtime neurovaskulare.